”Aslında Ay’a Amerikalılar Değil, Almanlar Gitti!” Prof. Dr. Celal Şengör, Webtekno’ya Konuştu!
Tarih boyunca insanlık, içinden çıkılamaz denebilecek pek çok pürüzle karşılaştı. Lakin, bu pürüzlerin üstesinden gelmede teknoloji her vakit değerli bir hisse sahibi oldu. İlkel araçlardan günümüzün trendi yapay zekâya kadar…
Peki, teknolojinin jeolojiye, hatta daha spesifik konuşmak gerekirse, zelzelelere ne üzere katkısı oldu? Ülkemizde bu bahiste ne üzere çalışmalar yapılıyor? Teknolojinin gelişiminde yaşanan büyük savaşların ne üzere bir tesiri var?
Tüm bunları Prof. Dr. Celal Şengör ile konuştuk.
Beklenen büyük İstanbul sarsıntısına hazır mıyız?
- Aslında hiç unutmamamız gereken lakin maalesef orta ara hatırladığımız bir bahis: Beklenen büyük İstanbul sarsıntısı ile başlayalım. Bununla ilgili ülkemizde ne üzere çalışmalar yapılıyor ve sizce bunlar kâfi mi?
”Maalesef bu hususta teknolojik çalışmalar ülkemizde pek yapılmıyor. Bunu yapanlar çoklukla ülke dışından gelen ve çeşitli ilgi kollarına dağılmış bireyler. Ülkemizde Kandilli Rasathanesi klasik sismoloji yolları kullanıyor. Bunlar klasik sismograflar, sarsıntı ölçen aygıtlar. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü’nün de (MTA) kendine nazaran aygıtları var. AFAD bu türlü bir şey yapıyor mu bilmiyorum. İstanbul Teknik Üniversitesi’nin Jeofizik kısmın kendi imkânları da var. Onlar da daha çok Kandilli Rasathanesi ile çalışıyorlar.”
”Yapay zekâ jeoloji için çok yararlı.”
- Peki yapay zekânın jeolojiye ne üzere katkıları var? Sizce bir gün ihtilal niteliğinde bir buluş yapılacak olsa, bunda yapay zekânın da hissesi olur mu?
”Olur natürel. Jeoloji çok karmaşık bir bilim. Çok fazla ayrıntı var. İnsan zekâsı bunun külliyen başa çıkamıyor. Onun için yapay zekânın katkısı çok büyük jeolojide. Jeolojik haritaların yorumlanmasından başla, jeokimyada, jeofizikte, hesap tahlillerinde çok yararlı.”
”2. Dünya Savaşı olmasaydı Ay’a gidebilir miydik bilmiyorum.”
- İnsanlık tarihi boyunca pek çok savaş yaşadık. Sizce bu savaşların teknolojisinin gelişimine dair ne üzere katkıları oldu?
”Çok kıymetli gelişmeler katedilmesine sebep oldu. Bilhassa 2. Dünya Savaşı. 2. Dünya Savaşı olmasaydı mesela Ay’a gidebilir miydik bilmiyorum zira Ay’a gidilmesinin birinci adımları Almanların V-1 ile V-2, bilhassa V-2 roketleridir. V-2 roketleri atıldığı vakit atmosferin dışına çıkıyor, sonra tekrar girip amacını vuruyor. Bunu yapan Wernher von Braun’du. Wernher von Braun harpten sonra esir edildi ve çabucak Amerika’ya götürüldü. Amerikalılar ‘Operation Paperclip’* diye bir arama-tarama operasyonu başlattılar. Başında Theodore von Kármán’ı koydular. Bu kişi bir Macar uçak mühendisi. Ona tümgeneral rütbesi verdiler ve ”Vazifen Almanya’da çalışanına kadar uzay teknolojisi ile çalışan herkesi toplamak” dediler. Karman bu insanları topladı ve Amerikaya götürdü, bunlar da çabucak Amerikan vatandaşı yapıldı ve Amerika’nın uzay programının başlamasını sağladılar.”
”Ay’daki Amerika bayrağının gerisinde gamalı haç dalgalanıyor.”
”Ay’a giden Saturn V roketini yapan da Wernher von Braun’du. Yani Ay’a Amerikalılar değil Almanlar gitti aslında. Amerikalılar sürücülük yaptılar. Ay’a inildiğinde ben 14 yaşındaydım, babamla televizyonda izliyordum. Neil Armstrong Amerikan bayrağını Ay’a diktiği vakit babama ”Bu bayrağa çok dikkatli bak, onun gerisinde gamalı haç dalgalanıyor” dedim.”
”Droneların ortaya çıkışı bizim üzere ülkelere de büyük avantaj sağladı.”
- Peki geçmiş devirdeki savaşlarda değerli rolü olan tankların, silahların yerini bugün ne aldı? Yapay zekânın da rolü var diyebilir miyiz?
”Bugün drone teknolojisi çok kıymet kazandı. Artık milletler insanlarını harcamak istemiyor ve dronelar ile kimi işlerini halletmeye çalışıyor. Bu droneların çeşitleri var lakin özellikle havada giden dronelar çok tesirli. Her gün seyrediyoruz, Ukraynalılar ve Ruslar birbirlerine drone saldırısı yapıyorlar. Droneların ortaya çıkışı bizim üzere ülkelere de büyük avantaj sağladı zira yapılması, teknoloji transferi kolay. Bunun üzerinde çalışacak insanların da yetiştirilmesi kolay. Yapay zekâ da bugünün savaşlarında yer tutuyor ve yeri giderek artacak.”
”Atatürk bir 20 sene daha yaşasaydı biz bugün İsviçre üzere olmuştuk.”
”Biz iç problemlerle çok fazla uğraştığımız için bu tip işlerle uğraşamıyoruz maalesef. Türkiye çok çok geri bir ülke. Sizlerin iddia edemeyeceği kadar geri bir ülke Türkiye. Türkiye aslında Afganistan seviyesinde bir ülke. Türk insanı Mercedes’e biniyor fakat bunlar sizi aldatmasın. Biz Atatürk’ün mirasına sahip çıkamadık. Atatürk bir 20 sene daha yaşasaydı biz bugün İsviçre üzere olmuştuk lakin işte bir adama da bağlı kalınca ve 57 yaşında hayatını kaybedince apaçık ortada kalıyorsun.”
Prof. Dr. Celal Şengör’e verdiği yanıtlar için çok teşekkür ederiz.
Sizler de bu röportajımız hakındaki görüşlerinizi yorumlar kısmında belirtebilirsiniz.
